Sri Aurobindo in his room
અચંચળ મન હોવું એ પહેલું પ્ગલું છે. મનની નીરવતા તેનાંથી આગળનું પગલું છે, પરંતુ અચંચળતા તો હોવી જોઇએ જ. અચંચળ મન એટલે આપણી અંદર રહેલી એક એવી મનોમન ચેતના જે વિચારોને પોતાનામાં આવતા તથા આમતેમ વિચરતા જોઇ શકે છે. પરંતુ ‘ હું પોતે વિચાર કરું છું ’ એવું એને લાગતું નથી, વિચારો સાથે તે એકતા કરતી નથી યા તો તેમને ‘ પોતાના ’ તરીકે ગણતી નથી. નીરવ પ્રદશેમાં થઇને જનારા મુસાફરો પેઠે અચંચળ મનમાં વિચારો અને માનસિક પ્રવૃતિઓ દેખા દે છે અને પસાર થાય છે. અચંચળ મન એમને જુએ છે યા તો જોવાની દરકાર કરતું નથી. પરંતુ એ બેમાંથી ગમે તે ક્રિયા કરવા છતાં તે પોતે સક્રિય બનતું નથી, યા તો પોતાની અચંચળતા ગુમાવતું નથી.
પ્રશ્ન : વિચારના એના જ સંપૂર્ણ સંતોષ ખાતર એને અનુસરવાનું આપણે ન સ્વીકારીએ તો પછી…
પ્રશ્નઃ વિચારો તેમજ કામનાઓ માણસના મનમાં પ્રવેશે તે અગાઉ એના વિશે માણસ પોતે કઈ અવસ્થામાં…
પ્રશ્ન : તે દિવસે આપે લખી જણાવ્યું હતું કે 'ક્ષ ના વિચારો અને એની કામનાઓએ…
પ્રશ્ન : જ્યાં સુધી ચિત્ત પ્રબુદ્ધ ન બને ત્યાં સુધી કામનાઓનું મૂળભૂત રીતે રૂપાંતર થવું…
‘સાવિત્રી' ના સઘળાં પાત્રોને પણ શ્રી અરવિંદે પ્રતીકાત્મક રૂપ આપ્યું છે. આ વિશે તેઓ લખે…
પ્રશ્ન: ચિત્ત જો મન તથા પ્રાણને વસ્તુઓ, એમાંથી કંઈક ઘડી નાખવા માટે મોકલી આપે છે…